Gạo Séng Cù là một loại gạo đặc sản nổi tiếng của tỉnh Yên Bái, thuộc vùng Tây Bắc Việt Nam. Đây là giống gạo có chất lượng cao, được trồng chủ yếu ở các huyện vùng cao như Trạm Tấu, Văn Chấn, và Mù Cang Chải. Gạo Séng Cù có hai loại phổ biến: Séng Cù dài và Séng Cù tròn. Mỗi loại gạo này đều có đặc điểm riêng biệt về hình dáng, chất lượng và cách sử dụng, đem đến những trải nghiệm khác nhau cho người tiêu dùng.

1. Gạo Séng Cù Dài:

• Hình dáng và kích thước: Hạt gạo Séng Cù dài có hình dáng dài, mảnh và có màu trắng trong suốt. Khi nấu, hạt gạo dài này tách rời, không bị dính lại với nhau.
• Đặc điểm chất lượng: Gạo Séng Cù dài có mùi thơm đặc trưng, cơm nấu ra rất dẻo nhưng không quá nhão. Gạo này có hạt khô, không bị vỡ khi nấu, tạo ra món cơm có độ mềm vừa phải, hạt gạo tơi, dẻo nhưng không quá dính.
• Công dụng và ứng dụng: Gạo Séng Cù dài thường được dùng để nấu cơm, làm các món xôi hoặc dùng trong các món ăn cần hạt cơm tơi, không dính. Gạo này rất phù hợp với những người ưa thích cơm tơi, mềm mà không bị nhão.
• Giá trị thị trường: Loại gạo này thường có giá bán cao hơn vì chất lượng vượt trội và được ưa chuộng rộng rãi ở thị trường trong nước và xuất khẩu.

2. Gạo Séng Cù Tròn:
3. 

• Hình dáng và kích thước: Gạo Séng Cù tròn có hạt ngắn và tròn, hạt gạo mẩy, căng và khi nấu lên, cơm sẽ có độ kết dính cao hơn so với gạo Séng Cù dài.
• Đặc điểm chất lượng: Gạo Séng Cù tròn có hương thơm nhẹ, cơm nấu ra dẻo, mềm, nhưng lại không bị quá nhão. Hạt gạo tròn này khi nấu sẽ mềm và dính nhẹ, rất thích hợp cho các món ăn như cơm nắm hay các món xôi đặc sản.
• Công dụng và ứng dụng: Gạo Séng Cù tròn thường được dùng trong các món ăn cần hạt cơm dẻo, bám chặt vào nhau như xôi, cơm nắm, hay những món ăn truyền thống của người dân tộc Mông. Đây cũng là loại gạo được nhiều người ưa chuộng để nấu cơm trong các dịp lễ hội hoặc các bữa ăn gia đình đặc biệt.
• Giá trị thị trường: Mặc dù có hạt gạo nhỏ hơn so với loại dài, nhưng gạo Séng Cù tròn cũng được biết đến với chất lượng rất tốt và được người tiêu dùng đánh giá cao. Giá của nó cũng không thua kém so với loại gạo dài.

Lúa Séng Cù được thu hoạch như thế nào?

Lúa Séng Cù từ lúc gieo mạ đến khi thu hoạch khoảng 100 đến 115 ngày. Có thể gieo cấy hai vụ trong một năm: Vụ lúa xuân gieo cấy từ cuối tháng 12 – đầu tháng 1 và thu hoạch từ tháng 5 đến tháng 6. Lúa vụ mùa gieo cấy tháng 7 và cuối tháng 10 thu hoạch. Thời điểm thu hoạch vô cùng quan trọng phải đảm bảo chất lượng và cả năng suất khi lúa phải chín đều, không bị hao hụt. Sau đó, phơi lúa thật khô để khi đóng bao không bị ẩm mốc.

 Nấu gạo Séng Cù như thế nào mới ngon?

Là loại thực phẩm đặc sắc của người dân Tây Bắc với nhiều điểm được nhiều người ưa thích và tin dùng. Vậy việc nấu gạo Séng Cù như thế nào để giữ trọn hương vị thơm ngon không phải ai cũng biết.

Đong gạo vào nồi cơm theo nhu cầu, lúc vo gạo không được chà xát mạnh. Bạn chỉ nên khuấy nhẹ tay, gạt nước bỏ trấu. Chế nước theo tỉ lệ 1:1 (lượng bát gạo và lượng bát nước bằng nhau) và thêm 1/2 bát nước. Đem gạo đi nấu như bình thường.

Cách bảo quản gạo Séng Cù

Là người Việt Nam, gạo là loại lương thực không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, hầu như nhà nào cũng cần đến gạo. Thông thường ta sẽ mua vài kg đến vài trăm kg để dùng ăn dần. Gạo Séng Cù cũng cần được bảo quản trong điều kiện khô ráo, thoáng mát. Như trong thùng nhựa hoặc lu có nắp, cột kín khi mỗi lần mở bao tránh côn trùng mọt, gián, chuột,.. xâm nhập. Khi trường hợp phát hiện trong gạo có côn trùng, nhanh chóng đổ gạo ra mặt phẳng sạch, sau đó sàn và loại bỏ côn trùng.

Giá trị văn hóa:

• Gạo Séng Cù là một phần quan trọng trong ẩm thực của người dân tộc Mông ở Yên Bái. Món cơm từ gạo này thường được dùng trong các dịp lễ hội, cúng bái hay những buổi tiệc quan trọng.
• Ngoài ra, gạo này cũng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên của đồng bào dân tộc Mông, với phương thức sản xuất gạo gắn liền với truyền thống và văn hóa bản địa.

Thị trường và giá trị kinh tế:

• Gạo Séng Cù đang ngày càng được biết đến rộng rãi và trở thành sản phẩm tiêu biểu của Yên Bái, không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài. Chính vì vậy, giá trị kinh tế của gạo này cũng đang tăng lên.
• Nó được bán với giá cao hơn so với các loại gạo khác nhờ vào chất lượng vượt trội và hương vị đặc biệt.

Lợi ích sức khỏe:

• Gạo Séng Cù chứa nhiều vitamin và khoáng chất, là lựa chọn tuyệt vời cho những người ăn uống lành mạnh. Ngoài ra, do không sử dụng hóa chất trong quá trình trồng trọt, nó rất an toàn cho sức khỏe.